روابط دوستی و گفته های حضرت علی در این رابطه
روابط دوستی برای بسیاری از ما واقعا یک موضوع مهم است و اگر در روابط دوستی خود فرد مناسبی باشیم٬ می‌توانیم زندگی راحت‌تری را سپری کنیم. عصر جدید ما٬ عصر ارتباطات است و بسیاری از افراد موفق٬ موفقیت خود را مدیون روابط خود هستند. پس روابط موضوع بسیار مهمی است و از طرفی دیگر داشتن دوستان خوب٬ زندگی را جالب‌تر و جذاب‌تر می‌کند و به همین خاطر ما باید روی این حوزه کار کنیم٬ یعنی حوزه روابط. در این مقاله روابط دوستی را از دیدگاه حضرت علی سنجیده‌ایم.
حضرت علی قطعا یکی از بهترین الگو های ما برای زندگی است و اگر ما بتوانیم ایشان را سرلوحه زندگی خود کنیم، می‌توانیم زندگی زیبایی را تجربه کنیم. در این مقاله میخواهیم ببینیم حضرت علی در مورد روابط دوستی چه نصیحت‌هایی را به ما می‌کند و ما چطور می‌توانیم با توجه به گفته‌های این بزرگوار روابط دوستی خود را زیباتر و موفق‌تر کنیم. حضرت علی در حوزه‌های زیادی می‌تواند صحبت کند و صاحب نظر است و به همین ترتیب می‌توان برای داشتن روابط دوستی باکیفیت هم از گفته های ایشان استفاده کرد.
در ابتدا میخواهیم به تکه هایی از نامه ای که به امام حسن نوشته بودند٬ اشاره کنیم. در این نامه حضرت علی به امام حسن توصیه های بسیار آموزنده ای را می‌کنند چون امام حسن در سنین حساسی بودند و حضرت علی می‌خواستند به بهترین نحو امام حسن را برای داشتن یک زندگی عالی٬ روشن کنند.
1. هر چه برای خود می‌پسندی٬ برای دیگران هم بپسند
آیا خود ما دوست داریم کسی به ما توهین کند و یا رفتار اشتباهی را در حق ما انجام دهد؟ قطعا جواب ما منفی است.
هیچ شخصی دوست نخواهد داشت و یکی از لازمه های داشتن روابط دوستی موفق این است که ما همیشه هر چیزی را برای خود میپسندیم برای افراد دیگر هم بپسندیم. اگر خودتان دوست ندارید کسی به شما دروغ بگوید٬ خوب خودتان هم به کسی دروغ نگویید.
بسیاری از افراد در روابط دوستی خود٬ آنقدر برای دوست خود و رابطه دوستی‌شان ارزش قائل هستند که به هیچ عنوان کاری را انجام نمی‌دهند که دوست‌شان ناراحت شود و حضرت علی به ما می‌گویند که اگر خودت از رفتار و یا حرفی ناراحت می‌شوی٬ نباید از آن گفتار و یا رفتار در روابط دوستی خود استفاده کنی٬ چون این موضوع باعث می‌شود که دوست تو ناراحت شود و به رابطه دوستی‌تان لطمه وارد شود.
متن نامه:
اى فرزند ، خود را در آنچه میان تو و دیگران است، ترازویى پندار. پس براى دیگران دوست بدار آنچه براى خود دوست می‌داری و براى دیگران مخواه آنچه براى خود نمی‌خواهی و به کس ستم مکن همانگونه که نخواهى که بر تو ستم کنند. به دیگران نیکى کن، همانگونه که خواهى که به تو نیکى کنند. آنچه از دیگران زشت می‌داری از خود نیز زشت بدار. آنچه از مردم به تو می‌رسد و خشنودت می‌سازد، سزاوار است که از تو نیز به مردم همان رسد . آنچه نمی‌دانی مگوى، هر چند، آنچه می‌دانی اندک باشد و آنچه نمی‌پسندی که به تو گویند، تو نیز بر زبان میاور و بدان که خودپسندى، خلاف راه ثواب است و آفت خرد آدمى. سخت بکوش، ولى گنجور دیگران مباش و چون راه خویش یافتى، به پیشگاه پروردگارت بیشتر خاشع باش.
2. بخشش و سخت نگرفتن در روابط دوستی
شاید گاهی از اوقات ما با دوستانمان به مشکلات سطحی بربخوریم، به گفته حضرت علی باید ما جلو رفته و نرمی و بخشش را داشته باشیم چون ارزش دوستِ خوب بسیار بالاست و ما باید سعی کنیم دوستان باارزش خود را به این راحتی از دست ندهیم.
شاید برای شما هم این موضوع پیش آمده باشد که برای یک موضوع کوچک رابطه دوستی‌تان از بین رفته و یا افرادی را دیده باشید که روابط دوستی خود را به خاطر یک مشکل کوچک از دست داده باشند و چه روابط دوستی بسیاری که اگر یکی از افراد٬ بخشیدن را در رابطه خود می‌آورد٬ آن روابط دوستی هنوز پایدار بودند. پس بهتر است به این گفته‌‌‌ی حضرت علی گوش کنیم و بخشیدن و نرم بودن را در روابط خود بیاوریم.
متن نامه:
گر دوستت پیوند از تو گسست، پیوستن او را بر خود هموار ساز و چون از تو رُخ برتافت تو به لطف پیوند روى آور و چون بخل ورزید، تو دست بخشش بگشاى و چون دورى گزید، تو نزدیک شو و چون درشتى نمود، تو نرمى پیش آر و چون مرتکب خطایى شد، عذرش را بپذیر؛ آنسان که گویى تو بنده او هستى و او ولى نعمت تو. ولى مباد که این‌ها نه به جاى خود کنى یا با نااهلان نیکى کنى. دشمن دوست را دوست خود مشمار که سبب دشمنى تو با دوست گردد.
3. همواره نیکی و نرمی کردن در برخورد با افراد
ما باید همواره عالی باشیم و با رفتار و گفتار خود کاری کنیم تا دیگران اگر هم می‌خواهند بدی کنند٬ نتوانند. باید مانند خورشید بدون مِنت و توقع، خوبی‌های خودمان را به دیگران بتابانیم تا دیگران از بودن در کنار ما لذت ببرند و اگر بخواند ظلمی هم به ما بکنند، شرم کنند و نتوانند.
یکی از خصوصیات افرادی که در روابط دوستی خود موفق هستند٬ این است که وقتی دوست خود را می‌بینند کاملاً به ذوق می‌آیند و طوری رفتار می‌کنند که انگار دوست خود را خیلی وقت است که ندیده‌اند. این یعنی طرز برخورد عالی!
متن نامه:
وقتى که برادرت را اندرز می‌دهی چه نیک و چه ناهنجار، سخن از سر اخلاص گوى و خشم خود اندک اندک فرو خور که من به شیرینى آن شربتى ننوشیدهام و پایانى گواراتر از آن ندیده‌ام. با آنکه، با تو درشتى کند، نرمى نماى تا او نیز با تو نرمى کند. با دشمن خود احسان کن که آن شیرین‌ترین دو پیروزى است، انتقام و گذشت . اگر از دوست خود گسستن خواهى، جایى براى آشتى بگذار که اگر روزى بازگشتن خواهد، تواند. اگر کسى درباره تو گمان نیک برد، تو نیز با کارهاى نیک خود گمانش را به حقیقت پیوند. به اعتمادى که میان شماست، حق دوستت را ضایع مکن، زیرا کسى که حق او را ضایع کنى، دیگر دوست تو نخواهد بود .
4. افراد عالی را برای دوستی پیدا کن
خیلی مهم است که ما با چه کسانی رابطه برقرار می‌کنیم و دوستان ما چه افرادی هستند. دوستان ما تاثیرات بسیار زیادی روی زندگی ما می‌گذارند پس باید سعی کنیم بهترین و موفق‌ترین افراد را برای روابط دوستی خود انتخاب کنیم.
خیلی اوقات وقتی افراد مناسبی را برای روابط دوستی خود انتخاب می‌کنیم٬ بسیاری از موضوعات روابط حل می‌شود. این به چه معناست؟ برای مثال شما افرادی را می‌بینی که در روابط دوستی خود٬ فقط و فقط به فکر کار خودشان هستند و اگر شما با این افراد وارد رابطه دوستی شوی٬ آنها فقط به دید یک ابزار به شما نگاه می‌کنند که به اهداف خود برسند و اصلاً شما را نمی‌بینند. خب اگر شما این افراد را برای روابط خود انتخاب نکنی از شر بسیاری از موضوعات راحت می‌شوی. مثلاً نیازی نیست با او کلی حرف بزنی٬ نیازی نیست به او بفهمانی که نباید این کارها را انجام دهد و ….. . اگر شما افرادی را برای روابط دوستی خود انتخاب کنی که رابطه را یک موضوع دوطرفه می‌بینند٬ خود آن افراد خیلی از موضوعات را می‌دانند و نیازی نیست به آنها بفهمانید. پس بهتر است افرادی بسیار خوبی را برای روابط دوستی خود پیدا کنیم و این پندی است که حضرت علی به ما کرده است.
متن نامه:
با کسى که از تو دورى می‌جوید، دوستى مکن و نباید دوست تو در گسستن پیوند دوستى، دلیلى استوارتر از تو در پیوند دوستى داشته باشد و نباید انگیزه‌اش در بدى کردن به تو از نیکى کردن به تو بیشتر باشد. ستم آنکه بر تو ستم روا می‌دارد در چشمت بزرگ نیاید زیرا در زیان تو و سود خود می‌کوشد. پاداش کسى که تو را شادمان می‌سازد، بدى کردن به او نیست.
5. صداقت و به فکر افراد بودن را فراموش نکنیم
صداقت یک امر حیاتی برای موفقیت در روابط است و افراد واکنش بسیار خوبی نسبت به صداقت دارند. اگر ما به افراد دروغ بگوییم افراد متوجه می‌شوند و وقتی هم متوجه شوند اعتبار خود را از دست داده ایم. خصوصاً الان افراد بسیار باهوش شده‌اند و سریعاً متوجه می‌شوند که ما به آنها دروغ گفته‌ایم.
نکته بعدی که حضرت علی به ما گفته این است که به فکر افراد باشیم و افرادی را برای روابط دوستی انتخاب کنیم که آنها هم به فکر ما باشند. این موضوعی بسیار مهم است و خود من از ندانستن این موضوع بسیار لطمه خوردم. قبلاً در روابط دوستی که داشتم٬ افرادی بودند که بسیار سؤاستفاده می‌کردند و فقط به فکر خودشان بودند و بسیار به من ضربه زدند. حتما مراقب این گفته حضرت علی در روابط دوستی خود باشید.
متن نامه:
دوست به منزله خویشاوند است و دوست حقیقى کسى است که در غیبت هم در دوستی‌اش صادق باشد. هوا و هوس شریک رنج است. چه بسا بیگانهاى که خویشاوندتر از خویشاوند است و چه بسا خویشاوندى که از بیگانه، بیگانه‌تر است. غریب کسى است که او را دوستى نباشد. هر که از حق تجاوز کند به تنگنا افتد. هر کس به مقدار خویش بسنده کند قدر و منزلتش برایش باقى بماند. استوارترین رشته پیوند، رشته پیوند میان تو و خداست. هر که در اندیشه تو نیست، دشمن توست.
در آخر میخواهیم احادیث دیگری از حضرت علی را با هم بررسی کنیم که در مورد روابط دوستی می‌تواند بسیار کمکمان کند. پیشنهاد می‌کنم دوستان عزیز به هرکدام از این احادیث فکر کنید و آنها را کامل بخوانید، واقعا بسیار ارزشمند هستند.
سخنانی جالب از حضرت علی در مورد روابط دوستی
أَعْجَزُ النَّاسِ مَنْ عَجَزَ عَنِ اکْتِسَابِ الْإِخْوَانِ وَ أَعْجَزُ مِنْهُ مَنْ ضَیَّعَ مَنْ ظَفِرَ بِهِ مِنْهُم
ناتوان‌ترین مردم کسی است که در دوست‌یابی ناتوان است و از او ناتوان‌تر آن که دوستان خود را از دست بدهد.
حُسنُ الاخلاقِ یُدِّرُ الرزاقَ و َیونِسَ الرِّفاقَ؛
خوش اخلاقى روزى‌ها را زیاد مى‌کند و میان دوستان انس و الفت پدید مى آورد.
إِذَا احْتَشَمَ الْمُؤْمِنُ أَخَاهُ فَقَدْ فَارَقَه
به خشم درآوردن و شرمنده ساختن دوست، مقدمه جدایی از اوست.
جَلیسُ الخَیرِ نِعمَهٌ، جَلیسُ الشَّرِّ نِقمَهٌ؛
همنشین خوب نعمت و همنشین بد، بلا و مصیبت است.
قارِن اَهلَ الخَیرِ تَکُن مِنهُم وَ بایِن اَهلَ الشَّرِّ تَبِن عَنهُم؛
با خوبان معاشرت کن تا از آنان باشى و از بدان دورى کن تا از آنان نباشى.
لا تَصفُو الخِلَّهُ مَعَ غَیرِ اَدیبٍ ؛
دوستى با شخص بى ادب، صمیمانه نخواهد شد.
عَوِّد لِسانَکَ لینَ الکَلامِ وَ بَذلَ السَّلامِ، یَکثُر مُحِبّوکَ وَ یَقِلَّ مُبغِضوکَ؛
زبان خود را به نرمگویى و سلام کردن عادت ده، تا دوستانت زیاد و دشمنانت کم شوند.
لا یکونُ الصَّدیقُ صَدیقاً حَتى یَحفَظُ اَخاهُ فى ثَلاثٍ:فى نکبَتِه وَ غَیبَتِه وَ وَفاتِه؛
دوست اگر در سه مورد دوستش را حمایت نکند دوست نیست: در شدت و گرفتارى او، در غیبت وى و پس از مرگش.
عرِف المَودَّهَ فِی قَلبِ اَخیکَ بِما لَه فِی قَلبِکَ؛
دوستی قلبی برادرت را از اندازه دوستی قلبی خودت نسبت به او بفهم.
بذُل لِصَدیقِکَ کُلَّ المَوَدَّهِ وَ لاتَبذُل لَهُ کُلَّ الطُّمانینَهِ.
هر چه محبت داری نثار دوستت کن امّا هر چه اطمینان داری به پای او مریز.
فِی الضَّیقِ یَتَبَیَّنُ حُسنُ مُواساهِ الرَّفِیقِ
خوب یارى رساندن به دوست، در تنگنا آشکار مى شود.
لنّاسُ کَالشَّجَرِ شَرابُهُ واحِدٌ وَثَمَرُهُ مُختَلِفٌ؛
مردم همانند درختان اند که آبشان یکى است و میوه هایشان گوناگون.
بریدن از نادان ، همانند پیوستن به داناست.
مبادا از آن اشخاص باشید که پرده‌در و فاش کننده رازها هستند.
و در آخر نتیجه گیری: رابطه یک سازکار دوطرفه دارد و ما باید در راستای دوطرفه بودن آن گام برداریم. در این خصوص باید چندین نکته را به گفته حضرت علی رعایت کنیم.
1. هر چه برای خود میپسندیم برای دیگران هم بپسندیم
2. در روابط دوستی بخشش داشته باشیم و سخت نگیریم
3. با نرمی با دیگران صحبت و برخورد داشته باشیم
4. بهترین افراد را برای برقراری ارتباط انتخاب کنیم
5. صداقت داشته باشیم
6 .فقط به فکر خودمان نباشیم، به دیگران هم فکر کنیم
7. خوش اخلاق باشیم
8. دوستانمان را خشمگین و شرمنده نکنیم
9. دوستانمان را حمایت کنیم
10 .راز دار افراد باشیم
